YETİŞKİN ERKEKLER DİKKAT…
BU MUAYENE İLE MEVCUT TESTİS TÜMÖRÜNÜZÜ KENDİNİZ ERKEN TEŞHİS EDEBİLİRSİNİZ.
TESTİS TÜMÖRÜ NEDİR?
Testis tümörü, erkek yumurtalarında (testis) gelişen bir tür kanserdir. Testis kanserleri 15-35 yaş erkekler arasında en sık görülen kanser tiplerinden biridir. %90 testis tümörü 45 yaş altı grupta karşımıza çıkmaktadır. Erkeklerde görülen kanserlerin %1 ini oluşturur. Her 100.000 kişiden 3 ünde testis tümörü saptanır. 20-40 yaşları arasında ise bu oran 100.000 de 6 ya çıkar. Çocukluğunda testisi karın içinde veya kasıkta olanlarda (inmemiş testis) risk artmaktadır. Testisler operasyonla yumurtalık (skrotum) kesesine indirilse dahi kanser riski azalmamaktadır, ancak erken tanı olasılığı artmaktadır. İnmemiş testis oranı sağ tarafta daha yüksek olduğu için, testis tümörü sıklığı da sağ tarafta daha fazladır.
Eskiden tedavisi oldukça zor olan ve olduça tehlikeli olarak nitelendirilen testis kanserlerinde günümüzdeki gelişmelerle erken teşhis konulduğu takdirde oldukça yüz güldürücü sonuçlar alınmakta ve yaşam oranı %95’lere çıkmaktadır.
BELİRTİLER VE TANI
1.Testiste şişlik
2. Testiste ele gelen sertlik
3. Testiste hassasiyet
4. Testiste ağrı (testalji)
5. Daha az sıklıkla göğüste şişlik
6.Tümörün yayılımına göre öksürük (akciğer tutulumu), karındaki lenf bezlerini tutulumuna göre karın ağrısı, bulantı, kusma iştahsızlık, kilo kaybı, beyin tutulumuna bağlı nörolojik rahatsızlıklar,
7. Kısırlık
En sık rastlanan bulgu ise ‘elle hissedilen ağrısız şişlik’tir. Testis içerisinde kanserin bulunduğu bölge normal testis dokusuna göre çok sert olarak hissedilir ancak bu sertlik ağrılı değildir.
Testis tümörlerinin tanısında muayene, testis ultrasonografisi, kanda bakılan AFP, B-HCG, LDH gibi testis tümör belirleyicileri (testis tümör markırları) kullanılır.
KENDİ KENDİNE TESTİS MUAYENESİ
Erken teşhiste en önemli kısım aylık kendi kendine muayenedir. Muayene için en iyi zaman sıcak bir banyo veya duştan sonra yumurtalık kesesinin sıcakla gevşediği andır.
Muayenede izlenecek adımlar:
-Aynanın karşısında ayakta durun. Testisi saran torbanın cildinde herhangi bir değişiklik veya şişlik olup olmadığına bakın,
– Orta parmaklarınız testisin altında, başparmağınız üstünde olmak üzere parmaklarınız arasında testise nazikçe basarak ve parmaklar arasında kaydırarak muayene edin. Her bir testisinizi her iki elinizle muayene edin. Bir testisiniz diğerinden hafif büyükse bu sizi şaşırtmasın. Bu normaldir. Testisin üzerinde yumru olup olmadığına bakarken testisin bir önceki muayeneye göre kıyasla, büyümüş sertleşmiş veya içerisinde ufak bir odakta taş sertliğinde bir doku olup olmadığına bakınız.
-Eğer bu muayene sonucunda bir kitle ile karşılaşırsanız hemen üroloji uzmanına görünün. Böyle bir kitlenin kanser olma ihtimali yüksek olduğundan hemen tedavi edilmezse yayılabilir. Unutmayın ki testis kanserli hastalar erken teşhis ve tedavi ile tamamen iyileşirler.
TESTİS TÜMÖRÜ HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞIR?
1.Testis iltihabı (orşit)
2.Yumurta kesesinde sıvı toplanması (hidrosel)
3.Kasık fıtığı (inguinal herni)
4.Yumurta kesesinde kanamaya bağlı şişlik (hematom)
5.Yumurtanın, yumurta kesesi içinde kendi etrafında dönmesi (Testis torsiyonu)
6.Epididim kisti
7.Epididimit (epididim iltihabı)
TESTİS TÜMÖRÜNDE HANGİ GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ KULLANILIR?
1.Testis ultrasonografisi: Testis tümörünü diğer hastalıklardan ayırt etme ve tanı koymada doğruluk oranı %100’e yakındır. Tümörün iyi huylu veya kötü huylu olması hakkında her zaman fikir vermeyebilir. Ancak testisin içinde tespit edilen kitleler genelde kötü huyludur.
Normal Testisin Ultrasonografik Görünümü
Testis Tümörünün Ultrasonografik Görünümü
2.Bilgisayarlı tomografi:Testis tümörünü göstermesi yanında, tümörün yayılımı hakkında fikir verir.
3.Akciğer filmi:Tümörün akciğer tutulumu konusunda fikir verir.
4.Pozitron Emisyon Tomografi (PET)
TESTİS TÜMÖRÜNDE HANGİ LABORATUAR TESTLERİ KULLANILIR?
1.ALFA –FETOPROTEİN (AFP)
2.BETA HCG
3.LAKTAT DEHİDROGENAZ(LDH)
TESTİS TÜMÖRÜNDE TEDAVİ:
1.TESTİSİN ALINMASI (RADİKAL ORŞİEKTOMİ):Testis dokusu ve çevre dokularının operasyonla çıkarılmasıdır. Testis tümörü tanı konulduktan sonra en kısa zamanda mümkünse aynı gün alınmalıdır. Çünkü yayılımı çok kısa sürede gerçekleşebilmektedir. Cerrahi sonrası alınan tümörlü testis dokusu patolojik incelemeye gönderilir. Patoloji sonucuna göre tedavi, belirli periyotlarda takip, kemoterapi (ilaçla tedavi) ve ya radyoterapi (ışın tedavisi) olarak şekillendirilir. Bazı hastalarda (özellikle diğer testisi küçük olanlarda, inmemiş testisi olanlarda, ya da herhangi bir nedenle diğer testisi olmayanlarda) sperm dondurulması gerekebilir. Gerek psikolojik etkenler, gerekse kozmetik nedeni ile hastalara testis protezi implantasyonu yapılabilmektedir.
2.BATINDAKİ LENF BEZLERİNİN TEMİZLENMESİ (RETROPERİTONEAL LENF BEZİ DİSEKSİYONU-RPLND):İlaç tedavisi öncesi ya da sonrası karın içinde lenf bezlerine yayılmış tümöral dokuların cerrahi olarak temizlenmesi ameliyatıdır.
3.İLAÇ TEDAVİSİ (KEMOTERAPİ):Testis dokusunun operasyonla alınması sonrası ilaç tedavisine duyarlı kanser türlerinde uygulanır. Bazı tiplerde sonuçları yüz güldürücüdür.
4.IŞIN TEDAVİSİ (RADYOTERAPİ):Testis dokusunun operasyonla alınması sonrası ışın tedavisine duyarlı kanser türlerinde uygulanır. Spermleri öldürücü etkisi nedeni le kısırlığa neden olabilir.
Testis tümörleri radyoterapiye veya kemoterapiye en fazla oranda yanıt veren kanser türlerinden biridir.
Bir taraf testisi tümör nedeni ile alınanlarda kısır kalma korkusu oluşmaktadır. Diğer testisin fonksiyonları normalse bu endişe yersizdir. Ancak özellikle radyoterapi ve/veya kemoterapi gerektiren durumlarda kısırlık oluşabileceği için tedaviden önce sperm dondurulması gerekebilir.
TEDAVİ SONRASI TAKİP NASIL OLMALIDIR?
Takipler belirli periyotlarla (tümörün yayılımına göre 3 ya da 6 aylık) Muayene+Akciğer,karın ve genital bölge tomografisi çekilerek ve kanda hormon değerlerinin belirlenmesi ile yapılmalıdır.
CERRAHİ SONRASI YAŞAM NASIL OLUR?
Diğer testis normal aktivitesini devam ettirdiği sürece kısırlık meydana gelmez. Kişi için görünüm sorun yaratacaksa operasyon esnasında testis protezi konarak bu problem çözülebilir.
Testis Tümörleri Tipleri
• Germ hücreli tümörler (90%)
• Özelleşmiş gonodal stromal tümörler (5%)
• Gonadoblastom (nadir)
• Rete testisin adenokarsinomu (nadir)
• Sekonder malignensiler (5%)
• Non-neoplastik tümörler
Germ Hücreli Tümör Tipleri
• Seminom
• Embriyonal karsinom
• Yolk sac tümör (Endodermal sinüs tümörü)
• Koriyokarsinom
• Teratom (mature, immature)
• Mikst germ hücreli tümörler (62%)
Prof. Dr. Mete Kilciler
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi
Üroloji Anabilim Dalı
Medicalpark Bursa Hastanesi
[email protected]
[email protected]