KRONİK PROSTATİT
Prostat her erkekte bulunan yardımcı üreme organıdır. Bu organ mesane dediğimiz idrar torbasının altında, kalın bağırsağın son kısmının önünde, içinden mesaneden sonraki idrar yolunun bir kısmının geçtiği bir organdır. Orta boy bir kestane büyüklüğü ve şeklindedir. Prostat hastalıklarındaki şikayetlerin bir çoğu içinden geçen idrar yolunun sıkışması ile ilgilidir. Prostat her erkekte olduğu gibi yaş ilerleyince her erkekte prostat büyür. Ama kimi erkekte çok büyür kimi erkekte daha az büyür. Prostatit ise prostat organının iltihabi hastalığıdır.
Prostatitler iki grupta incelenir.
Akut prostatit: Ani gelişir ve şiddetlidir. Nadir görülür, yaşlıların hastalığıdır. Yüksek ateş, terleme, titreme, halsizlik, idrarda zorlanma ve idrar yapamama vardır. Prostatitler içerisinde en az görülen tiptir.
Kronik prostatit: sinsi seyreder, çok az şiddetlidir. Gençlerin hastalığıdır. En sık görülen prostatit formudur.
Kronik prostatit ergenlik çağını geçmiş gençlerin ve genç erişkin erkeklerin hastalığıdır. Prostat hastalıklarının yaşlılarda en sık görülen şekli BPH dediğimiz benign prostat hiperplazisi ve prostat kanserleridir.
Prostatit bulaşıcı bir hastalık değildir. Başkasından bulaşmaz ve cinsel yolla bulaşan bir hastalık da değildir. Prostatit olan bir erkek bu hastalığı eşine bulaştırmaz. Daha önce geçirilmiş üriner sistem enfeksiyonlarından ters akımlı prostat içerisine idrarın ilerlemesi neticesinde bakteri gelebilir. Bunun yanında mikrobik ajan olmadan da bu şekilde geri akımla prostat içerisinde idrar kaçar ve burada idrarın yaptığı şimik etki ile mikrop olmadan iltahibi süreç başlar. Ve aslında kronik prostatit vakalarının %90’ında mikrop yoktur.
Prostatit BPH ve prostat kanserinden sonra prostatın 3. Sıklıkta görülen hastalığıdır. Bilimsel çalışmalarda prostatit görülme sıklığı %9 olarak verilmektedir. Üriner veya genital sistem şikayetleri ile üroloji uzmanına gelen her on hastanın 4 ünde kronik prostatit vardır.
Prostatitli hastalarda görülen şikayetler şunlardır:
İdrara çıkma şikayetleri; sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma ve ağrı idrarda zorlanma, mesaneyi tam boşaltamama hissi ve sürekli idrar var hissi, ani sıkışma hissi
Ağrılar; penis başında ağrı, hissislik uyuşukluk, ilişkide ağrı hissedilmesi, ilişkide makat ve penis arasında batar şekilde ağrılar, bir veya iki testiste ağrı ve huzursuzluk hissi, kasıklarda ağrı, karın alt bölgesinde belde ağrı, makat bölgesinde ağrı
Cinsel sorunlar; cinsel isteksizlik, erken boşalma, sertleşme sorunu, boşalırken ağrı veya boşaldıktan sonra ağrı, meni içerisinde kan görülmesi, meni miktarında azalma ve taziğinde düşme
Dolgunluk hissi; makat bölgesinde dolgunluk ve huzursuzluk hissi, makat ile testis arasındaki perine dediğimiz bölgede dolgunluk hissi
Huzursuzluk, tedirginlik ve gerginlik; bu şikayetler nedeniyle hasta devamlı huzursuz ve gergindir, kendisinde kötü bir hastalık olduğu ve teşhis edilemediği düşüncesindedir. Çünkü bu hastalık sürekli olarak nüks olma eğilimindedir. Ancak bazı çalışmalarda bu tip gergin hastalarda kronik prostatit bir sebep değil sonuç olduğu da bildirilmektedir. Çünkü bu hastaların gerginliği sebebiyle idrarı yüksek basınçta yaparlar bu yüksek basınç idrarı tutan kas tabakasının idrar yapma esnasında da kasılmasına ve idrarın bir kısmının prostat içerisine girmesine ve burada mikropsuz iltihabı başlatması neticesinde de olduğu söylenmektedir.
Kronik prostatit teşhisi:
Aslında prostatitin pozitif bir laboratuar bulgusu yoktur. Yapılan kan idrar ve görüntüleme tetkiklerinde bir şey bulunamaz. PSA tetkiki daha çok kanser taramasında kullandığımız ve tedaviden sonra takipte kullandığımız bir testtir. Kronik prostatit de kan değerlerini değiştirmez. Ancak yaşlılarda görülen akut prostatitte ileri derecede yükselebilir. Tedaviden sonra ise düşer. Prostat masajından sonra dört bardak testi kronik prostatit teşhisini koymada faydalı olabilir.
Rektal muayene:
Parmakla makat yolundan prostat muayenesi bu şikayetlerle gelen hastalara mutlaka yapılmalıdır. Bu hem teşhis için hem tedavi amacıyla yapılır. Tedavide periyodik aralıklarla prostat masajı yapılarak prostat içerisindeki iltihabi salgı üretraya yani idrar yoluna akıtılır, ayrıca prostat içerisindeki kanallar açılır salgıların üretraya atılması kolaylaşır. Bununla birlikte kanlanması artar ve dokunun kendisini iyileştirmesini ve verilen ilaçların prostata nüfus etmesi sağlanır.
Kronik prostatitin karışabileceği hastalıklar:
Prostatit, üretra darlığı, mesane boynu yüksekliği, aşarı aktif mesane, üriner sistem enfeksiyonu ve iyi huylu prostat büyümesi ile karışabilir. Çünkü semptomları benzerdir. Tüm bu hastalıklar yapılan tetkiklerle ekarte edilerek kronik prostatit teşhisine varılır.
Kronik prostatit olasılığını artıran sebepler:
Eskiden geçirilmiş üriner sistem enfeksiyonları, üretra darlığı, mesane boynu yüksekliği, birden fazla cinsel partner olması, ıkınarak idrar yapma, ağır kaldırma, kesik kesik idrar yapma, uzun süreli bisiklete veya motorbisiklete binme, tır, kamyon veya otobüs şöförlüğü gibi uzun süreli oturarak iş yapanlarda görülme olasılığı yüksektir.
Kronik prostatit İleride ne gibi hastalıklara yol açar:
Prostatit hastalığı sadece hayat kalitesini bozan bir hastalıktır. İleride prostat kanseri, prostat büyümesi veya başka kötü bir hastalığa yol açmaz. Normal bir erkekte ileride ne kadar prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesi ihtimali varsa kronik prostatitli hastada ancak o kadar vardır.
Prostatit sınıflaması:
Prostatitler 4 kategoride incelenirler. Katagori 1 e akut prostatit denilir. Katogori 2 kronik bakteriyel prostatit, katogori 3 kronik pelvik ağrı sendromu veya kronik abakteriyel prostatit, katogori 4 de ise asemptomatik prostatit denir. katogori 3 en sık görülen prostatit türüdür. Tüm prostatitli olguların %90’ını oluşturur. Bu yüzden kronik prostatitler denilince genelde katogori 3 yani kronik pelvik ağrı sendromu akla gelir.
Kronik nonbakteriyel prostatit veya kronik pelvik ağrı sendromu nedir?
En sık görülen prostatit tipidir. Septomlar çok çeşitlidir ve fazladır ancak çok şiddetli değildir. Hayat kalitesini ileri derecede bozar. Ciddi hastalıklara sebep olmaz. Kronik prostatitler denilince aslında akla genelde kronik pelvik ağrı sendromu gelir. Çünkü prostatitlerin yaklaşık %90 ini kronik pelvik ağrı sendromu oluşturur.
Kronik prostatitli hastanın dikkat etmesi gerekenler:
- Vücutlarını özellikle bacaklarını ve ayaklarını üşütmemelidirler.
- Soğuk beton üzerine oturmamalıdırlar.
- Asitli, alkollü içecekler içmemelidir.
- Acılı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmalılardır.
- Sık ilişki ve sık boşalma semptomların azalmasına sebep olur,
- Sıcak oturma banyoları bu hastalarda yararlıdır.
- Soğuk havuza veya denize girmemeliler.
- Havuz veya denizden çıktıktan sonra ıslak mayo ile beklememeli
- Kabız kalmamalı,
- stresden uzak durmalıdır.
Kronik prostatit tedavisinde temel prensipler nelerdir?
- İltihabı tedavi etmek (en az 4-6 hafta antibiyotik tedavisi)
- İdrar zorluğunu gidermek (alfa bloker ilaçlar)
- Spazmın giderilmesi (kas gevşeticileri)
- Stresin giderilmesi (antidepresifler ve anksiyolitikler)
Kronik prostatit tedavisi ne kadar sürer, hasta tam iyileşme gösterir mi?
Kronik prostatit tedavisi çok zor bir hastalıktır. Tedavi yapılır ancak hastalık nüks eder. hastalık alevlenmeler ve remisyonlarla seyreder. Zaten tedavideki amaç semptomları hafifletmek veya ortadan kaldırmaktır. Kronik prostatit tedavisinde hastanın hastaneye yatırılmasına ve yoğun antibiyotik tedavisine gerek yoktur. Ancak tedavi 4-6 hatfa kadar sürmelidir. Bu tedaviden sonra hasta rahatlar ancak 2-3 ay sonra hastalık nüks edebilir. Tedavi süresince veya periyodik aralıklarla prostat masajının tedavide faydası çok fazladır.
Tedavide önce teşhisin doğru konulduğundan emin olunmalıdır. Prostatitle karışabilen diğer bütün hastalıklar ekarte edilmelidir. Tedaviye başlamadan önce ise prostatitin önce tipi belirlenmelidir. Antibiyotik, kas gevşeticiler, idrar yapmayı kolaylaştırıcı, ödemi çözen ilaçlar ve anksiyeteyi geçiren ilaçlar verilir. Bunlara ilaveten prostat masajı periyodik aralıklarla yapılır.
Kronik prostatit tedavisinde ameliyat yapılır mı?
Kronik prostatit de termoterapi dediğimiz ameliyat prostat idrar yolundan girilerek prostatın belli bir dereceye kadar ısıtılarak içerisindeki semptomlara yol açan sinirlerin haraplanması esasına dayanan eski bir tedavidir. Ancak son yıllarda popülaritesini kaybetmiştir. Yan etki profilinin yüksek olmasından dolayı neredeyse terk edilmiştir. Bunun yerine invaziv olmayan, hastaya zarar vermeyen ve kalıcı bir tedavi sağlayan yeni alternatif tedaviler geliştirilmiştir.
Tedavide başarısı daha yüksek, yan etkisi olmayan yeni tedavi: Şok dalga tedavisi
Yan etkisi olmayan ve başarısı yüksek yeni tedavi alternatifi şok dalga tedavisidir. Bu tedavi makat ve testis arasındaki perine dediğimiz apış arasından ultrasonografi cihazına benzeyen bir cihazla yapılır. Bu tedavi ile prostat içerisine yoğunlaştırılmış ses dalgaları gönderilir. 6 seans halinde günde bir kez yapılır. Seanslar 20-25 dakika sürer. İşlem esnasında hasta ağrı hissetmez. ancak prostat içerisinde gıdıklanma karıncalanma hisseder. Yan etkisi yoktur. Çok etkili bir tedavidir. Eskiden yapılan termoterapi kadar etkilidir. Prostatın içerisindeki vücudun mikrobiyolojik ajan yokken yaptığı iltihabi süreci durdurur.
Alternatif tedavi ve bitki tedavilerinin yeri:
Alternatif yada bitki tedavileri adı altında yapılan işlemler tedavi değillerdir bu hastalıkta yeri yoktur. Bu tip işlemler hastalığın alevlenmesine ve başka sorunların çıkmasına sebep olabilir.
SONUÇ:
Kronik prostatit hastanın hayat kalitesini ileri derecede bozan bir hastalıktır. Bu hastalar hastalıklarının sık nüks etme eğiliminde olduğunu bilmeliler. Ancak hastalık ileride kansere yada başka bir hastalığı yol açmaz. Sadece kişini hayat kalitesini düşürür. Yeni tedavi alternatif olan şok dalga tedavisinin başarısı %80 – 85 lerdedir. Bu tedavi eskiden yaptığımız termoterapi tedavisine alternatif ve daha etkindir. Termoterapi gibi yan etkisi yoktur. Kronik prostatitin alternatif yada bitki tedavisi adı altında bir tedavisi yoktur. Kronik prostatitli hastanın tedavi için gitmesi gereken meslek grubu üroloji uzmanıdır.
Prof. Dr. Mete Kilciler
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi
Üroloji Anabilim Dalı, Öğretim Üyesi
VM Medicalpark Bursa Hastanesi
Üroloji Uzmanı
0.538.6920596